Op 16 maart sprak Prof. Koenraad Debackere voor Proflandria.
Tijdens het Pro Flandria-colloquium op 16 maart 2024 bracht prof. Koenraad Debackere een scherpzinnige lezing over een maatschappelijk geladen thema: meritocratie. Wat betekent ‘verdienste’ vandaag nog in een samenleving vol ongelijkheid, toeval en technologische disruptie? En welke rol speelt onderwijs, wetenschap en ondernemerschap in het bouwen aan een duurzame toekomst?
Meritocratie: ideaal of illusie?
Debackere begon met een kritische analyse van het meritocratisch principe: wie hard werkt, stijgt op. Maar is dat ook zo? Hij verwees naar onder andere Barack Obama, Thomas Jefferson, Rawls en Plato, en plaatste vraagtekens bij het idee dat ‘verdienste’ volledig losstaat van geluk, afkomst of context.
“Talent en inzet zijn zelden puur eigen verdienste – ze zijn vaak het resultaat van omstandigheden, genetica en kansen.”
Tussen middelmaat en excellentie
Meritocratie dreigt volgens Debackere ook de middelmaat te verheerlijken: systemen worden geoptimaliseerd voor ‘gemiddelden’, wat innovatie en grensverleggend denken belemmert. Vlaanderen moet volgens hem inzetten op het stimuleren van excellence én tegelijk waken over gelijke toegang tot kansen.
Wetenschap als motor voor vooruitgang
Debackere verwees naar het rapport “Science – The Endless Frontier” van Vannevar Bush (1945), waarin wetenschap wordt gezien als basis voor technologische vooruitgang. Autonome, fundamentele onderzoeksruimte blijft essentieel in een samenleving waar korte termijn en meetbare output steeds meer de norm worden.
Grenzen verleggen via onderwijs, onderzoek en internationalisering
Via diverse voorbeelden – van doctoraatsscholen tot Europese samenwerkingen – toonde Debackere hoe instellingen zoals KU Leuven grenzen blijven verleggen. Interdisciplinariteit, open innovatie en ecosystemen zijn hierin sleutelwoorden.
Samengevat
Via diverse voorbeelden – van doctoraatsscholen tot Europese samenwerkingen – toonde Debackere hoe instellingen zoals KU Leuven grenzen blijven verleggen. Interdisciplinariteit, open innovatie en ecosystemen zijn hierin sleutelwoorden.
